Herbata jest niesłychanie stara. Może nie brzmi to dobrze, ale taka jest prawda. Ludzkość zna ją już od wielu, wielu wieków i ciągle nie może się nią nasycić. Według starożytnego chińskiego przekazu herbata znana jest już od 2737 roku p.n.e. Odkryto ją za sprawą zupełnego przypadku. Legendarny cesarz chiński pił pod drzewem herbaty przegotowaną wodę. Wiatr strącił kilka herbacianych listków wprost do dzbana z wodą. Cesarz nie zauważył tego i dopiero po chwili spróbował napoju, który usidlił jego zmysły.
Herbata była znana już w VIII wieku p.n.e. jako napój wzmacniający zdrowie, rozprężający i przydający energii.
W Europie herbata zagościła dopiero w połowie XVI wieku za sprawą Rosjan, którzy handlowali z Chinami. W Polsce herbata była znana już w baroku, choć rozpowszechniła się dopiero w XIX wieku dzięki rosyjskim samowarom.
Różne typy herbat
Jednak - herbata herbacie nie równa. Aby stać się smakoszem herbaty, trzeba znać gatunki herbaty i sposób ich parzenia.
Największą popularnością cieszą się herbaty czarna i zielona. Znane są również – oolong, herbata biała, pu-erh, herbata aromatyzowana i prasowana.
Czarne herbaty
Pekoe, Orange Pekoe, Flowery Orange Pekoe - stworzone z liści, które są ręcznie zrywane z samego czubka herbacianego krzewu. Smakosze utrzymują, że tylko takie liście pozwolą stworzyć najwyższej klasy napar.
Broken Pekoe, Broken Orange Pekoe, Souchong - herbata średniej klasy (liście przetwarzane są mechanicznie).
Herbatę ekspresową tworzy się z tzw. „pyłu herbacianego”, czyli surowca, na który smakosze nawet nie rzucą okiem.
Do najpopularniejszych gatunków czarnej herbaty należą: assam, yunnan, darjeeling, ceylon.
Zielona herbata
Zielona herbata powstaje z liści, które zaraz po zerwaniu są suszone. Taka herbata zawiera dużo cennych składników. Jest delikatniejsza w smaku niż czarna herbata.
Do najpopularniejszych gatunków zielonej herbaty należą: genmaicha, gunpowder, lung ching, sencha.
Herbata oolong powstaje z wysuszonych na słońcu liści, które wytrząsa się w bambusowych koszach, by obetrzeć im brzegi. Liście nabierają żółtego koloru. Nie są połamane, są za to zwinięte, a rozwijają się w czasie parzenia.
Biała herbata
Biała herbata powstaje z nierozwiniętych pączków. Herbata srebrny odcień, a po zaparzeniu jasno-słomkowy kolor. To najdroższa herbata.
Herbata pu-erh - herbata czerwona - pochodzi z chińskiej prowincji Junnan. Przez nawet pół wieku ta herbata nie traci aromatu i właściwości. Jest napojem leczniczym.
Herbata aromatyzowana i prasowana
Herbata aromatyzowana powstaje przez dodanie do zielonej, czarnej, pu-erh, lub herbaty oolong płatków kwiatów lub suszonych owoców bądź owocowych esencji.
Najbardziej popularne herbaty aromatyzowane to Earl Grey, lapsang souchong.
Herbata prasowana przybiera formę kulek, płytek lub niewielkich kostek. Pod działaniem rozgrzanej pary, a później wrzątku, ze sprasowanej herbaty powstaje smaczny napój.
W czym parzyć herbatę
Każdy gatunek herbaty wymaga specjalnego czajniczka, który będzie służył tylko jednemu gatunkowi herbaty. I tak herbaty chińskie powinny być parzone w fajansowych lub porcelanowych imbrykach, cejlońskie i indyjskie w glinianych, cynowych lub srebrnych.
Współcześnie odchodzi się od tak radykalnego podziału - wielu miłośników herbaty używa dzbanki ze szkła lub stali szlachetnej do parzenia herbaty.
Czajnik z regulacją temperatury
Do gotowania wody w odpowiedniej temperaturze, wymaganej przez najróżniejsze, a wymagające gatunki herbat nada się idealnie czajnik Zwilling, czy Bugatti. Można tu programować żądaną temperaturę, by zalać herbatę odpowiednio ciepłą, gorącą lub wrzącą wodą.
Kilka sposobów parzenia herbaty
Czarna herbata
Należy ją zaparzać przez 3 - 5 minut, zalewając herbaciane liście wodą o temperaturze 100°C. Nie powinno parzyć się jej dłużej niż pięć minut, gdyż po tym czasie z herbaty wytrącają się związki taniny i teobromina, które negatywnie wpływają na przewód pokarmowy.
Zielona herbata
Ten typ herbaty wymaga parzenia do 3 minut w wodzie o temperaturze od 60 do 80 stopni. Wyższa temperatura niszczy właściwości zielonej herbaty i powoduje, że napój jest gorzki. Odpowiednio zaparzone liście zielonej herbaty mogą być wykorzystane nawet trzy razy bez utraty jakości, aromatu i smaku.
Oolong
Ten typ herbaty parzy się temperaturze 90 stopni przez 3 - 4 minuty. Te same listki mogą być zaparzane nawet czterokrotnie. Ważne, by parzyć je w dzbanku, gdyż liście muszą mieć dużo przestrzeni, by się rozwinąć i nasycić napój aromatem.
Biała herbata
Tę wykwintną herbatę można parzyć trzykrotnie, każdorazowo 5 - 7 minut w temperaturze 85 stopni.
Pu-Erh
Czerwoną herbatę parzy się 3 minuty w temperaturze 90-100 stopni. Pu-Erh można parzyć wielokrotnie, gdyż przy każdym kolejnym parzeniu napar nie traci wysokiej jakości.
Dodatki do herbaty
Tradycyjnie herbatę pije się bez żadnych dodatków. Istnieje jednak zwyczaj używania cukru, mleka, cytryny czy krążka pomarańczy, które wzbogacają i zmieniają jej aromat.
Warto wiedzieć, że cukier można dodawać wyłącznie do niektórych herbat czarnych, nigdy zaś do białych, czy zielonych.
Jeśli smak herbaty ma wzbogacić mleko, należy nalać je do filiżanki przed wlaniem naparu. Mleko komponuje się jedynie z herbatami cejlońskimi oraz indyjskimi.
Krystian Wawrzyczek - specjalista z zakresu żywienia, technik i technologii kulinarnych
Zdjęcia: Stelton
Szukaj nas tutaj:
